مجله علمی–پژوهشی پزشکی هستهای ایران در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی، پس از دریافت مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با مدیریت مسئول و سردبیری دکتر محسن ساغری، استاد و رئیس وقت مرکز تحقیقات پزشکی هستهای بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، تأسیس گردید. این نشریه از نخستین و قدیمیترین مجلات تخصصی حوزه پزشکی هستهای در قاره آسیا به شمار میرود.
در مراحل اولیه انتشار، مجله به زبان فارسی و همراه با چکیده انگلیسی مقالات منتشر میشد. در ادامه، با هدف ارتقای سطح علمی و افزایش دسترسی بینالمللی، در سال ۱۳۸۷ (۲۰۰۸ میلادی) به همت دکتر داود بیکی، سردبیر وقت مجله، تغییر ساختار اساسی یافت و با عنوان جدید Iranian Journal of Nuclear Medicine به یک ژورنال بینالمللی با مقالات تمام انگلیسی تبدیل شد. این تغییر نقطه عطفی در تاریخ مجله محسوب میشود و موجب گسترش دامنه مخاطبان و افزایش تأثیرگذاری علمی آن گردید.
در حال حاضر، مجله Iranian Journal of Nuclear Medicine دارای ضریب تأثیر (Impact Factor) بوده و در بانکها و نمایههای معتبر بینالمللی زیر فهرست میشود:
SCOPUS, ESCI (Emerging Sources Citation Index), EMBASE, EBSCO, DOAJ, ISC, Index Copernicus, IMEMR, SID, Google Scholar, Ulrichsweb™, ROAD, Sherpa Romeo, EuroPub, MIAR, CIVILICA, ABCD Index, Scientific Indexing Services, Electronic Journals Library, Academic Resource Index, CiteFactor.
این مجله با بهرهمندی از داوری علمی دقیق، انتشار منظم و رعایت استانداردهای بینالمللی نشر، نقش مهمی در ارتقای دانش پزشکی هستهای در سطح ملی و منطقهای ایفا کرده و بستری ارزشمند برای انتشار یافتههای نوین پژوهشی در این حوزه فراهم آورده است.
🔗 وبگاه رسمی مجله: https://irjnm.tums.ac.ir
رادیوداروی رنیوم-۱۸۸ (Rhenium-188) یکی از نوآورانهترین ترکیبات درمانی در پزشکی هستهای است که سلولهای سرطانی را بهصورت هدفمند نابود میکند.
این دارو به شکل کرم یا ژل موضعی برای درمان غیرتهاجمی تومورهای پوستی استفاده میشود و یکی از پیشرفتهترین روشهای درمانی در این زمینه در دنیاست.
در حال حاضر تنها حدود ۲۰ مرکز درمانی در جهان از این فناوری بهرهمند هستند و ایران با تکیه بر توان متخصصان داخلی، در میان کشورهای پیشرو این حوزه قرار گرفته است.
در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یکصدمین تومور پوستی با کرم رنیوم با موفقیت درمان شد؛ رویدادی که نقطهعطفی در تاریخ پزشکی هستهای کشور بهشمار میرود.
۹ سال پس از آغاز درمانهای رادیودارویی با لوتشیوم در ایران، امروز مشهد بار دیگر نام خود را در تاریخ نوآوریهای درمانی ثبت کرد.
این دانشگاه اکنون به عنوان بیستمین مرکز در جهان در زمینهی براکیتراپی تومورهای پوستی، پذیرای بیماران از سراسر کشور است.
دکتر کامران آریانا، متخصص پزشکی هستهای و از پیشگامان این حوزه، در اینباره گفت:
«امیدوارم درمان تومورهای پوستی با رنیوم بهزودی در سراسر کشور فراگیر شود. این موفقیت نشاندهندهی توان بالای متخصصان ایرانی و انگیزهای برای نسل جوان پزشکان در انتخاب این تخصص است. پیشرفت ما در گرو نسل آینده است.»
این دستاورد، نمادی از پیشرفت علمی کشور در حوزه درمانهای رادیودارویی و گامی دیگر در مسیر خودکفایی و افتخار ملی پزشکی هستهای ایران شد.
سمینار تخصصی «تازههای پزشکی هستهای» با هدف مرور جدیدترین دستاوردها و تحولات علمی در حوزه تصویربرداری و درمانهای رادیودارویی، روز پنجشنبه ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴ از ساعت ۱۱ تا ۱۶ در محل نمایشگاه ایرانمد ۲۰۲۵، شهر آفتاب – تهران برگزار میشود.
این سمینار با حضور جمعی از اساتید برجسته و متخصصان رشتههای پزشکی هستهای، رادیوانکولوژی، انکولوژی، ارولوژی، غدد و جراحی برگزار خواهد شد و با هدف ارتقای دانش بالینی و تبادل تجربیات تخصصی میان رشتهای طراحی شده است.
در این برنامه، بهروزترین موضوعات در زمینه کاربرد رادیوداروها در درمان هدفمند سرطان، تصویربرداری مولکولی و رویکردهای نوین در پزشکی دقیق (Precision Medicine) مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
این سمینار دارای امتیاز بازآموزی بوده و شرکت در آن فرصتی ارزشمند برای پزشکان و پژوهشگران علاقهمند به حوزه درمانهای نوین مبتنی بر پزشکی هستهای محسوب میشود.
📅 زمان برگزاری: پنجشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۴
⏰ ساعت: ۱۱ تا ۱۶
📍 محل برگزاری: نمایشگاه ایرانمد ۲۰۲۵، شهر آفتاب – تهران
🎓 دارای امتیاز بازآموزی
👥 گروههای هدف: پزشکی هستهای، رادیوانکولوژی، انکولوژی، ارولوژی، غدد، جراحی
وبینار تخصصی PET/CT در کانسرهای ژنیکولوژی با حضور جمعی از اساتید برجسته و متخصصان حوزههای پزشکی هستهای و زنان، روز پنجشنبه ۲۴ مهرماه ۱۴۰۴ از ساعت ۹ تا ۱۲ برگزار میشود.
این برنامه با هدف ارتقای دانش تخصصی پزشکان و بهروزرسانی اطلاعات علمی در زمینه کاربردهای تصویربرداری PET/CT در تشخیص، مرحلهبندی و پیگیری درمان سرطانهای ژنیکولوژیک برگزار خواهد شد.
در این وبینار، تازهترین دستاوردها و رویکردهای بالینی در زمینه تصویربرداری پیشرفته و نقش آن در بهبود تصمیمگیریهای درمانی بیماران مبتلا به سرطانهای زنان مورد بررسی قرار میگیرد.
همچنین، این رویداد دارای امتیاز بازآموزی برای شرکتکنندگان بوده و حضور در آن برای متخصصان و دستیاران رشتههای مرتبط فرصت ارزشمندی برای تبادل تجربه و ارتقای سطح علمی محسوب میشود.
📅 زمان برگزاری: پنجشنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۴
⏰ ساعت: ۹ تا ۱۲
🎓 دارای امتیاز بازآموزی
🔗 ورود به وبینار: (لینک ورود در زمان برگزاری فعال خواهد شد)
همایش یکروزه «بررسی آرتیفکتها و کنترل کیفی در تصویربرداری PET/CT» با تمرکز بر حوزه آنکولوژی، روز پنجشنبه ۶ آذر ماه در سالن کنفرانس پزشکی هستهای بیمارستان شریعتی برگزار میشود. این رویداد با هدف ارتقای کیفیت تصویربرداری و افزایش دقت تشخیص در بیماران مبتلا به بدخیمیها طراحی شده است.
تصویربرداری PET/CT امروزه یکی از ابزارهای کلیدی در تشخیص، مرحلهبندی، ارزیابی پاسخ به درمان و پیگیری بیماران سرطانی به شمار میرود. با این حال، بروز آرتیفکتها و خطاهای تکنیکی میتواند موجب تفسیر نادرست تصاویر و در نتیجه تصمیمگیریهای درمانی اشتباه شود. شناسایی بهموقع این آرتیفکتها و اجرای پروتکلهای دقیق کنترل کیفی نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات تصویربرداری دارد.
این همایش چهار محور اصلی را شامل میشود:
1. آرتیفکتهای CT اسکن در PET/CT
2. آرتیفکتهای PET اسکن
3. کنترل کیفی PET اسکن
4. پنل تخصصی Case-Based Discussion با تمرکز بر موارد آنکولوژیک
در بخش پنل تخصصی، چالشهای واقعی در تصویربرداری بیماران سرطانی مورد بحث و تحلیل قرار میگیرد و راهکارهای عملی برای ارتقای دقت تشخیص ارائه خواهد شد.
امید است این رویداد بتواند با ارتقای استانداردهای کنترل کیفی، نقش مؤثری در بهبود تصمیمگیریهای بالینی و افزایش کیفیت مراقبت از بیماران ایفا کند.
تحولات، دستاوردها و چالشهای پیشروی پزشکی هستهای ایران در گفتوگو با دکتر محسن ساغری
پزشکی هستهای، یکی از پیشرفتهترین شاخههای علوم پزشکی و نمونهای بارز از کاربرد صلحآمیز انرژی هستهای است. این رشته بر پایه دو رکن اصلی یعنی پرتو داروها و تجهیزات تخصصی تصویربرداری بنا شده است. گفتوگو با دکتر محسن ساغری، استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس سابق انجمن علمی پزشکی هستهای ایران، فرصت مناسبی برای مرور مسیر تحول این رشته در کشور، از دوران وابستگی کامل تا جایگاه کنونی در منطقه و جهان فراهم میکند.
۱. آغاز راه؛ شکلگیری آموزش تخصصی و زیرساختهای داخلی
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، خدمات پزشکی هستهای در کشور وجود نداشت و بیماران برای دریافت این خدمات ناچار به سفرهای پرهزینه به خارج بودند. نقطه عطف تاریخی در سال ۱۳۶۰ رقم خورد؛ زمانی که گروه آموزشی پزشکی هستهای در دانشگاه علوم پزشکی تهران تأسیس و از سال ۱۳۶۲ پذیرش دستیاران تخصصی آغاز شد.
با وجود شرایط دشوار دوران جنگ تحمیلی و کمبود منابع، همکاری میان دانشگاه و سازمان انرژی اتمی، مسیر تربیت نیروی انسانی متخصص و تولید داخلی پرتو داروها را هموار کرد. نتیجه این روند، تربیت بیش از ۳۰۰ پزشک متخصص و صدها کاردان و کارشناس در سراسر کشور بود.
۲. تحریمها؛ تهدیدی که به فرصت تبدیل شد
یکی از نقاط عطف در مسیر خودکفایی ایران، تحریم شرکت پارسایزوتوپ در سال ۱۳۹۷ بود. این شرکت تأمینکننده اصلی رادیوداروهای ۱۸۰ مرکز پزشکی هستهای کشور است. این تحریم غیرانسانی میتوانست موجب توقف خدمات تشخیصی و درمانی برای بیش از یک میلیون بیمار در سال شود.
به گفته ساغری، همین بحران انگیزه مضاعفی برای متخصصان داخلی ایجاد کرد تا با سرعت بیشتری به سمت تولید مستقل پرتو داروها حرکت کنند. نتیجه آن، خودکفایی کامل و حتی ورود ایران به عرصه صادرات این محصولات بود.
۳. جایگاه منطقهای ایران در پزشکی هستهای
امروزه بیش از ۲۰۰ مرکز پزشکی هستهای در ایران فعال هستند؛ عددی که ایران را از نظر تعداد مراکز و نیروی متخصص در جایگاه نخست منطقه آسیای غربی قرار داده است.
تاکنون نزدیک به ۳۰ نوع کیت تشخیصی در کشور تولید شده و فناوریهای نوین درمانی همچون آلفاتراپی با رادیوم-۲۲۳ و اکتینیوم-۲۲۵ در آستانه ورود به فاز بالینی هستند. این پیشرفتها، ایران را به یکی از بازیگران مهم در زنجیره جهانی تأمین پرتو دارو تبدیل کرده است؛ بهطوریکه صادرات به حدود ۴۰ کشور جهان انجام میشود.
۴. تأثیر پرتو داروهای بومی بر درمان سرطان
یکی از دستاوردهای مهم ایران، تولید بومی پرتو داروهایی است که نقش حیاتی در تشخیص و درمان سرطان دارند. داروهایی مانند تکنسیم-۹۹m، ید-۱۳۱ و FDG از ارکان اصلی خدمات تشخیصی محسوب میشوند.
در حالی که هزینه درمانهای مشابه در کشورهای پیشرفته چندین هزار دلار برای هر بیمار است، در ایران این خدمات با هزینه بسیار پایینتری ارائه میشود. این امر نه تنها دسترسی بیماران را افزایش داده بلکه عدالت درمانی را نیز تقویت کرده است.
۵. فناوری هستهای؛ پشتوانه توسعه پزشکی هستهای
پیشرفتهای علمی در حوزه غنیسازی اورانیوم و بهرهبرداری صلحآمیز از انرژی هستهای زیرساختهای حیاتی برای شکوفایی پزشکی هستهای در کشور فراهم کرده است. تولید بومی مواد اولیه و پرتو داروها بدون اتکا به واردات، حاصل همین سرمایهگذاری فناورانه است.
دکتر ساغری هشدار میدهد: «چنانچه فعالیتهای صلحآمیز هستهای متوقف شود، میلیونها ایرانی از خدمات حیاتی پزشکی هستهای محروم خواهند شد. این حوزه، نه یک گزینه علمی، بلکه یک ضرورت ملی است.»
۶. چالش بزرگ پیشرو؛ فرسودگی تجهیزات تخصصی
در کنار این دستاوردها، فرسودگی گسترده تجهیزات پزشکی هستهای یکی از چالشهای جدی نظام سلامت است.
ساغری تأکید میکند که ادامه فعالیت با دستگاههای فرسوده، علاوه بر کاهش دقت تشخیص، روند آموزش و پژوهش را نیز با مشکل مواجه میسازد و خواستار توجه فوری دولت و وزارت بهداشت به نوسازی زیرساختهای تجهیزاتی میشود.